ترکیه بهعلت همجواری و مرزهای طولانی با سوریه و در وهله بعد، بهعلت سیاستهای دولت کنونیاش به نخستوزیری رجب طیب اردوغان، آسیبهای جدی در عرصه داخلی و خارجی از این بحران دیده است. در عرصه داخلی، اردوغان تحت فشار افکار عمومی و احزاب منتقد دولت است و بحران سوریه به پاشنه آشیل وی بدل شده است.
حضور 12هزار عنصر القاعده یا همفکر القاعده در جنوب سوریه، شدت گرفتن فعالیت حزب کارگران کردستان، حضور بیش از یکصد هزار پناهجوی سوری در کشور و تبعات اقتصادی و اجتماعی مترتب بر آن، متاثر شدن جایگاه ترکیه در عرصه بینالمللی و تبدیل شدن این کشور به یکی از حوزههای مهم خبری در عرصه رسانهای و تحتتأثیر قرار گرفتن پروژههای توسعهای دولت اردوغان در داخل کشور همگی بخشی از این بازخوردها و پیامدها بوده است.
اما بحران سوریه برای اردن همسایه جنوبیاش هم پیامدهایی داشت. هرچند اردن کوشید تا پیرو سیاستهای اتحادیه عرب درقبال سوریه موضع بگیرد اما ترکشهای این بحران به داخل اردن هم رسید. اقتصاد اردن چنان با اقتصاد سوریه درهم تنیده شده که مقامهای امان از همان اوایل اعمال تحریم بر سوریه، خواستار مستثنی شدن کشورشان از تحریم علیه سوریه شدند. حضور پناهجویان سوری و درگیری تقریبا هرروزه آنها با نیروهای امنیتی از معضلات اصلی این کشور شده است اما بازخوردهای دیگر آن، حرکت رو به جلوی گروههای اسلامگرا در این کشور است که اکنون با خیالی آسوده و با صدایی رسا، خواستار ایفای نقش پر رنگتر در عرصه سیاسی اردن هستند و حتی در تظاهراتهای اخیر فریاد برانداختن نظام را سر دادند.
لبنان شاید کوچکترین کشور همسایه سوریه باشد اما بیشترین پیامدها را از سوریه پذیرفته است. لبنان اکنون آهسته و بیسر و صدا و تنها بهعلت بحران جاری در سوریه، وارد دالانی تاریک میشود که معلوم نیست چه زمان از آن خارج خواهد شد. شدت گرفتن تنشها میان دو بازیگر اصلی این کشور یعنی گروههای هشت مارس و 14مارس، تبدیل شدن لبنان به یکی از پایگاههای قاچاق سلاح به داخل سوریه، متزلزل شدن ارکان امنیت در این کشور و حرکت پناهجویان به داخل کشور تنها بخشی از بازخوردهای بحران سوریه است که در رسانهها دیده و در لبنان منعکس میشود.
در کنار اینها، رژیم صهیونیستی هماکنون آرام و آسایش ندارد و نگرانی از روی کار آمدن یک کنشگر اسلامگرای رادیکال بر سر قدرت در سوریه، ذهن رهبران این رژیم را میآزارد؛ چرا که بدینترتیب، این رژیم برای نخستین بار از زمان شکلگیری در منطقه خاورمیانه، از هر طرف در میان نظامهای اسلامگرا قرار میگیرد که هرچند تاکنون هیچ کنشی نسبت به این رژیم نداشتهاند اما هیچ تضمینی درباره تحرکات منطقهای آنها وجود ندارد.
شاید نقطه مشترک مهمی که این چهار همسایه سوریه و نیز عراق را به هم گره میزند، نگرانی درباره تقسیم سوریه است، چرا که این امر مطالبات تجزیهطلبان در این کشورها را هم تشدید خواهد کرد و از همین روست که رهبران تمامی این کشورها، بیش از آنکه نگران خونریزیها در سوریه باشند، نگران تقسیم شدنش هستند. تضعیف شدن همسایگان سوریه در نتیجه بحران این کشور، در نهایت موضع آمریکا را در منطقه تضعیف خواهد کرد زیرا ترکیه، اردن و اسرائیل از نیروهای اصلی پیشبرد سیاستهای آمریکا در خاورمیانه هستند. به این ترتیب بحران سوریه که نشانههای طولانی مدت شدن آن محکم است، سایهای سنگین بر سر آمریکا و متحدانش گسترانیده که به این زودی برچیده نخواهد شد.